Ҫӗнтерӳ кунӗ умӗн Георги хӑйӑвне ҫыхса ҫӳремелли йӗркене ҫирӗплетнӗ. Кун пирки «Ҫӗнтерӳ волонтерӗсем» Пӗтӗм Раҫҫейри общество юхӑмӗ пӗлтерет.
Малашне Раҫҫей ҫыннисен Георги хӑйӑвне пиншак ҫине ҫеҫ ҫыхма юрать. Темиҫе ҫул каялла вара хӑйӑва сумка, машина антенни ҫине ҫыхма ирӗк панӑ. Халӗ, ҫӗнӗ регламентпа килӗшӳллӗн, ҫакна тума юрамасть. Ҫавӑн пекех хӑйӑва пуҫ ҫине тата пилӗкрен аяларах ҫыхма ирӗк ҫук.
Аса илтерер: «Георги хӑйӑвӗ» акци Ҫӗнтерӳ кунӗ умӗн, ака уйӑхӗн 24-мӗшӗнчен пуҫласа ҫу уйӑхӗн 9-мӗшӗччен, иртет. Ҫак тапхӑрта хӑюсене тӳлевсӗрех валеҫеҫҫӗ.
Паян Шупашкарта велочупу иртмелле. Тӑван ҫӗршывӑн Аслӑ вӑрҫинче ҫӗнтернӗренпе 72 ҫул ҫитнӗ ятпа йӗркелекен мероприяти 12 сехетре старт илмелле. Велосипед ҫине ларнисем «Хӗрлӗ лапам — Президент бульварӗ — Мускав кӗперӗ — «Рашча» ункӑ — Мускав проспекчӗ — Президент бульварӗ — Хӗрлӗ лапам» маршрутпа ярӑнса иртӗҫ. Велосипед ҫуккисем велопрокат пулӑшӑвӗпе усӑ курма пултарӗҫ.
Шупашкарти велочупӑва пула маларах асӑннӑ маршрутпа транспорта ҫӳреме чарӗҫ. Хӗрлӗ лапампа, Ленинград, Воробьев композиторсен урамӗсемпе, Президент бульварӗпе чару 10 сехет те 30 минутран пуҫласа 14 сехетчен пырӗ. Ҫав вӑхӑтра трллейбуссене ҫеҫ ҫӳреме ирӗк парӗҫ. 11 сехет те 45 минутран 13 сехет те 30 минутчен Мускав кӗперӗпе, Мускав проспекчӗпе транспорта ирттермӗҫ.
Кӑҫал Тӑван ҫӗршывӑн Аслӑ вӑрҫи вӗҫленнӗренпе 72 ҫул ҫитет. Ҫӗнтерӳ кунне пирӗн республикӑра та анлӑ паллӑ тума хатӗрленеҫҫӗ. Уяв умӗн вӑрҫӑ ветеранӗсене 500-шер тенкӗ парӗҫ.
Паянхи кун тӗлне Шупашкарта 5078 ветеран тата ветеран ятне илнӗ ҫын пурӑнать. Вӗсене пурне те 500 тенкӗ парӗҫ. Ку тӗллевпе хула хыснинчен пӗтӗмпе 1,9 миллион тенкӗ ытла тӑкаклама палӑртнӑ.
Сӑмах май, кунашкал тӳлеве 2006 ҫултанпа параҫҫӗ. Пӗлтӗр Тӑван ҫӗршывӑн Аслӑ вӑрҫин ветеренӗсене 500 тенкӗ тӳлесе пӗтӗмпе 2,5 миллион тенкӗ ытла тӑкакланӑ. Ун чухне ку тӳлеве 4669 ҫын (ҫӑлкуҫри цифрӑсем ҫакнашкал) тивӗҫнӗ.
Ҫӗмӗрле хулинчи кадетсем Ҫӗнтерӳ кунне лекеймен. Кун пирки Татьяна Молокова журналист хӑйӗн блогӗнче пӗр класра вӗреннӗ тусӗ пӗлтерни тӑрӑх хыпарланӑ.
«Ҫӑхав ҫырасшӑнччӗ, анчах преподавательсене усал тӑвас килмест», — тенӗ-мӗн лешӗ.
Ҫӗмӗрлери кадетсене Шупашкарти Ҫӗнтерӳ парадне йыхравланӑ-мӗн. 10 сехетре вӗсен чечек хунӑ ҫӗре хутшӑнмалла, 12 сехетре Хӗрлӗ лапамри марша ҫитмелле, 13 сехетре «Ҫӗнтерӳ вальсӗнче», 15 сехетре ветерансем валли лартакан концертра ташламалла пулнӑ.
Ҫӗмӗрле ачисене Шупашкара илсе кайма 53 вырӑнлӑ автобус саккас панӑ, укҫине те тӳлесе хунӑ. Унпа кӗҫӗн тата аслӑ классенче вӗренекен кадетсем каймалла пулнӑ. Ачасемпе 2 преподаватель тата сакӑр ашшӗ-амӑшӗ ирхи ҫиччӗре ҫула тухнӑ. Анчах автобус хуларан тухса ӗлкӗреймен, вырӑнти ҫул-йӗр инспекторӗсем тытса чарнӑ. Вӗсем пӗрле ҫула тухмалли урапа ҫук тесе автобуса хуларан кӑларса яман.
Ашшӗ-амӑшӗпе вӗрентекенсем ҫул-йӗр инспекторӗн пуҫлӑхӗ патне кайса пӗрле ҫула тухмалли урапа уйӑрма ыйтнӑ, анчах транспорт енчен хӗсӗк тесе хирӗҫленӗ. Автобусра 2 сехет ҫурӑ ларнӑ хыҫҫӑн виҫҫӗмӗш класра вӗренекен кадетсене киле саланма хушнӑ.
Ҫӗнтерӳ кунӗнче Канаш районӗнчи Ҫӗнӗ Шелттем ял клубӗнче Шелттем ял тӑрӑхӗн «Астӑвӑм» кӗнекин хӑтлавӗ иртнӗ. 1941-1945-мӗш ҫулсенче пынӑ Тӑван ҫӗршывӑн аслӑ вӑрҫине Шелттем тӑрӑхӗнчен 539 ҫын хутшӑннӑ тесе хыпарлать вӑл тӑрӑхри Т.В. Иванова.
Ентешсен ячӗсене, вӗсен паттӑрлӑхне асра хӑварас тӗллевпе Н.Г. Николаев пуҫарнипе «Астӑвӑм» кӗнеке шӑпах Аслӑ ҫӗнтерӳ уявӗ умӗн кун ҫути курнӑ. Вӑрҫӑра пуҫ хунӑ, ҫӗнтерӳшӗн кӗрешнӗ паттӑр ентешсен сӑнӳкерчӗкӗсене пуҫтарса асӑну стенчӗ тӑвас ӗҫре Шелттем шкулӗнче учительте чылай ҫул тӑрӑшнӑ Маркел Ерицов тӳпи пысӑк-мӗн. «Вӑл пуҫарнӑ ӗҫе малалла тӑсса ҫакӑн пек хаклӑ кӗнеке халӑх патне ҫитрӗ», — ырлать ӑна маларах асӑннӑ Т.В. Иванова.
Кӗнеке пӗлтерӗшӗ ҫинчен Шелттем ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ В.Г. Николаев, Н.Н. Воронцова, М.П. Ендеров ӗҫ ветеранӗсем, ыттисем ыррине самай каланӑ.
Вӑрҫӑ, тыл, ӗҫ ветеранӗсене «Астӑвӑм» кӗнеке парнеленӗ.
Кӗнеке 500 экземплярпа пичетленнӗ, сӑнӳкерчӗксемпе, статьясемпе пуян, 316 страницӑран тӑрать.
Патӑрьелти «Добрый» (чӑв. Ырӑ) лавкка вӑрҫӑ ветеранӗсене ырӑ тунӑ. Юрий Трофимов уйрӑм усламҫӑн лавкки ӗнер Ҫӗнтерӳ кунӗ ячӗпе районти мӗнпур ветерана 500-шер тенкӗлӗх сертификат парнеленӗ. Патӑрьелте пурӑнакан виҫе ветерана лавкка 1000-шер тенкӗлӗхех сертификат тыттарнӑ.
«Паттӑрлӑхӑршӑн эпир сирӗн умӑрта пуҫа таятпӑр. Раҫҫей ҫарӗ паян та ҫар йӑли-йӗркине тытать, ҫӗршыва шанчӑклӑн хӳтӗлет», — тесе хитре сӑмахсем каланӑ май лавкка хуҫисем шур сухалсене ырӑ суннӑ.
Тӑван ҫӗршывӑн аслӑ вӑрҫин ветеранӗсене — вӗсем паян Патӑрьел районӗнче 38-ӑн юлнӑ — «Рэмис» тулли мар яваплӑ пӗрлӗх (пуҫлӑхӗ — Минхайдер Юсупов) савӑнтарнӑ, вӑл кашни валлиех парне хатӗрленӗ.
Тӑван вӑрҫинче пуҫ хунисене ячӗпе Елчӗк районӗнчи виҫӗ ялта ҫӗнӗрен палӑксем вырнаҫтарнӑ. Ҫавсен йышӗнче маларах Чӑваш халӑх сайчӗ ҫырнӑ Ҫӗнӗ Эйпеҫре те ӑна савӑнӑҫлӑ лару-тӑрура уҫнӑ.
Аса илтерер, маларах хӑшӗсем унти пирки «Палӑка ишсе антарса ФАП ҫӗклеҫҫӗ», — тесе пӑшӑрханса ӳкнӗччӗ. Анчах ака уйӑхӗн 22-мӗшӗнче ялта стелла вырнаҫтарнӑччӗ.
Палӑка паян Ҫӗнӗ Эйпеҫре кӑна мар, Аслӑ Елчӗкре те, Курнавӑшра та уҫнӑ.
Уяв мероприятийӗсене кашни ял тӑрӑхӗнчех йӗркеленине пӗлтереҫҫӗ Елчӗк район администрацийӗнче. Тӳре-шарапа депутатсем те вӗсене хутшӑннӑ. Чӑваш Енӗн Патшалӑх Канашӗн ертӳҫи Юрий Попов тата Петр Краснов депутат вырӑнти райадминистраци пуҫлӑхӗпе Николай Миллинпа Аслӑ Елчӗкринче, Курнавӑшринче, Ҫӗнӗ Эйпеҫринче пулнӑ.
Паян, Ҫӗнтерӳ кунӗнче, «Вилӗмсӗр полк» акцие пур ҫӗрте те: район центрӗсенче те, хуласенче те - ҫӗркелерӗҫ. Малтан эпир пӗлтернӗ пекех, вӑл Шупашкарта та иртрӗ.
Сӑмах май аса илтерер, пӗрремӗш хут кун пек Томск хулинче 2012 ҫулта иртнӗ. Унта 6 пин ытла ҫын 2 пин ытла сӑнӳкерчӗк йӑтса утнӑ. Тепӗр ҫулхине акцие Раҫҫейри 120 хулара ирттернӗ. Пӗлтӗр вара акцие 15 ҫӗршыв хутшӑннӑ.
«Вилӗмсӗр полка» Шупашкарта 10 пин тухма палӑртнине эпир пӗлтернӗччӗ-ха. Анчах паян шутласа пӑхнӑ та, ку цифра икӗ хута яхӑн пулнине палӑртнӑ: пурӗ 20 пине яхӑн ҫын хӑйсен вӑрҫӑра вилнӗ тӑванӗсен транспоранчӗсене илсе тухнӑ.
Вӑхӑт пулсан Михаил Игнатьев Элтепер те «Вилӗмсӗр полка» тӑрассине, унӑн ывӑлӗ вара тухассине хыпарланӑччӗ Чӑваш халӑх сайчӗ маларах. Чӑн та, Михаил Васильевич та акцие хутшӑннӑ.
Республикӑра Ҫӗнтерӳ уявӗ ҫывхарни сисӗнет. Ҫу уйӑхӗн 6-мӗшӗнче пӗчӗк ачасем парада тухнӑ. Вӗсем Хӗрлӗ тӳреме пухӑннӑ.
Ҫамрӑк армеецсемпе тата кадет класӗсемпе пӗрле ача пахчине ҫӳрекен шӑпарлансем те парада тӑнӑ. Унта Шупашкарти 105 ача пахчинчи 1,5 пин ача хутшӑннӑ.
Шӑпӑрлансем тӗрлӗ форма тӑхӑннӑ. Моряксем, десантниксем, ҫалавҫӑсем парада тухнӑ. Ку акци кӑҫалхипе иккӗмӗш хут иртнӗ. Пӗлтӗр ӑна пӗрремӗш хут йӗркеленӗ. Ун чухне акцие 700 ача хутшӑннӑ.
Паян, ҫу уйӑхӗн 8-мӗшӗнче, Шупашкарта «Ҫӗнтерӳ кунӗ» юрра халӑхпа пӗрле шӑрантарнӑ. Малтанах мероприяти 18 сехетре иртессине пӗлтернӗ. Кайран ӑна 19 сехет ҫине куҫарнӑ.
Давид Тухмановӑн тата Владимир Харитоновӑн юррине кашниех шӑрантарма пултарнӑ.
Мероприятие солистсем, хорсем, Тӑван ҫӗршывӑн Аслӑ вӑрҫин ветеранӗсем хутшӑннӑ. Ҫавӑн пекех вокал студийӗсем, пултарулӑх ушкӑнӗсем пулнӑ. Кашнинех Раҫҫейӗн хутран тунӑ ялав тыттарнӑ, ун хыҫне юррӑн текстне ҫырнӑ.
Пӗтӗм Раҫҫейри «Ҫӗнтерӳ кунӗ» флэшмоб Шупашкарта пӗлтӗр пӗрремӗш хут иртнӗ. Ун чухне Республика тӳремне 7 пин ытла ҫын пухӑннӑ. Ку йӑлана Дон синчи Ростов хулинче пуҫарнӑ.
+12.5 °C